*Προσοχή: το παρόν άρθρο προδίδει την πλοκή του διηγήματος που αναλύει.
Φαντάσου την τέλεια πόλη, την πιο όμορφη. Οι κάτοικοί της είναι οι πιο ευτυχισμένοι, οι γιορτές της οι πιο λαμπρές. Αυτή η πόλη ονομάζεται «Όμελας». Κάπως έτσι ξεκινάει το διήγημα της Ούρσουλα Λε Γκεν The Ones Who Walk Away from Omelas. Περιγράφεται, λοιπόν, αυτή η πόλη σε όλο της το μεγαλείο κατά τη διάρκεια κάποιων εορτασμών, με τους πολίτες να απολαμβάνουν τη μέρα. Λάβαρα, μουσική, αγώνες και παρελάσεις. Είναι η τέλεια πόλη, όπως θα μπορούσε να τη φανταστεί ο καθένας. Δεν υπάρχει βία ούτε η ανάγκη για πολλούς νόμους και εξουσία, αλλά υπάρχει σίγουρα πάθος, δημιουργικότητα. Οι πολίτες της έχουν ευτυχισμένες και γεμάτες ζωές.
Η σκοτεινή πλευρά αυτής της πόλης, γιατί πάντα υπάρχει, είναι ότι στη μικρή, σκοτεινή αποθήκη ενός κτηρίου ζει κλειδωμένο ένα παιδί. Το παιδί είναι απομονωμένο, υποσιτισμένο, βρώμικο. Ο κανόνας που τέθηκε σε αυτή την υποθετική ιστορία είναι ότι η ευτυχία και η ευημερία της πόλης βασίζονται στη δυστυχία αυτού του παιδιού. Για αυτόν τον λόγο, κανένας δεν το βοηθάει, παρόλο που όλοι ξέρουν την ύπαρξή του. Αν κάποιος δοκίμαζε με κάποιον τρόπο να βοηθήσει το παιδί, την ίδια στιγμή η πόλη και οι πολίτες της θα έχαναν όλα αυτά τα προνόμιά τους. Το ηθικό πρόβλημα είναι ξεκάθαρο: πόσο αξίζει η δυστυχία του ενός; Αξίζει να υποφέρει ένας αθώος, για να ευημερούν πολλοί; Και πόσοι να είναι οι πολλοί; Εκατό; Εκατό χιλιάδες; Υπάρχει καν ένα νούμερο; Και άμα τον σώσει κανείς, θα καταδικάσει τους άλλους σε δυστυχία και παρακμή. Δεν υπάρχει μαγική λύση σε αυτό το πρόβλημα. Ό,τι και να γίνει, κάποιος θα υποφέρει.
Αυτή την ενοχή οι πολίτες την κουβαλούν μαζί τους. Είναι η γνώση ότι η ευτυχία τους είναι κατά κάποιον τρόπο πληρωμένη που τους δίνει ευγένεια και ήθος. Σε αντίθεση με τον κήπο της Εδέμ, όπου η άγνοια του κακού το κρατάει μακριά, σαν ένα είδος παιδικής αθωότητας, στον φανταστικό παράδεισο της Λε Γκεν το γεγονός ότι έχουν δει την κατάσταση της απόλυτης εξαθλίωσης αυτού του παιδιού τούς προσδίδει τις αρετές τους. Αν μη τι άλλο, είναι ενδιαφέρουσα παραλλαγή μιας αρχαίας ιστορίας πάνω στην επιρροή του κακού. Το κακό ως πηγή του καλού.
Από όλους τους πολίτες, λοιπόν, κάποιοι έχουν επισκεφτεί το παιδί και κάποιοι όχι. Άλλους τους επηρεάζει περισσότερο και άλλους λιγότερο. Αλλά για μερικούς η ενοχή είναι υπερβολικά μεγάλη. Αυτοί κάποτε παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να αφήσουν την ευτυχισμένη πόλη. Αφήνουν πίσω το βάρος της επιλογής, αλλά μαζί και την ευτυχία τους. Είναι η τρίτη επιλογή. Καλή ή κακή, δεν μπορώ να πω.
Αν κανείς ψάχνει τι θα ήταν το καλύτερο σε αυτή την περίπτωση, ας ρίξει μια ματιά στην Ηθική, τον κλάδο της φιλοσοφίας. Δεν υπάρχει μία μοναδική απάντηση που μπορεί να διορθώσει μια τέτοια κατάσταση και να είναι όλοι ικανοποιημένοι, αλλά υπάρχουν διάφοροι δρόμοι που μπορεί να εξερευνήσει κανείς. Για παράδειγμα, ακολουθώντας τον Καντ, θα ήταν ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε με αυτόν τον τρόπο, για να επωφεληθούν οι υπόλοιποι. Δεν μπορεί να στερείται κάποιος την ελευθερία της επιλογής, και το παιδί, φυσικά, δεν έχει καμία ελευθερία. Αντίθετα, από την πλευρά του Ωφελιμισμού, η κατάσταση του παιδιού ίσως θα μπορούσε να δικαιολογηθεί, γιατί προσφέρει τη μέγιστη δυνατή ευημερία στον μέγιστο δυνατό αριθμό ατόμων. Η λογική πίσω από αυτό είναι ότι, αν το κακό είναι αναπόφευκτο, το καλύτερο δυνατό είναι να το περιορίσεις.
Ο καθένας έχει την ηθική του πυξίδα και δεν πρόκειται να υποδείξω κανέναν τρόπο σκέψης. Από τη δική μου πλευρά, είναι δύσκολο να κρίνω αυστηρά τους πολίτες, για τον λόγο ότι όσο το σκέφτομαι τόσο ο κόσμος που ζούμε μοιάζει κάπως με την Όμελας.
