Όσοι βρίσκεστε εδώ από την αρχή του ΒΑΝΑL κι έχετε μία εποπτεία των όσων γράφω, θα θυμάστε πως τρέφω μία απέχθεια για τις ετικέτες, και ειδικά γι’ αυτές που προσπαθούν να ονοματίσουν τον ανθρώπινο πόνο με δυσβάσταχτα ονόματα-διαγνώσεις. Νιώθω πως οι άνθρωποι είμαστε πιο ίδιοι απ’ όσο πιστεύουμε, και αυτό ισχύει και στις συνθήκες όπου η ζωή γίνεται υπερβολική, για να τη ζήσουμε, όπως είναι οι περίοδοι των ψυχικών κρίσεων. Στις στιγμές εκείνες ο άνθρωπος, με ολόκληρο το αξιακό του σύστημα, βρίσκεται σε κρίση. Κάτι διακυβεύεται για τον ίδιον και για τους γύρω του. Μία πληρέστερη ονομασία από αυτήν της κρίσης δεν μπορεί να είναι αυτή της διάγνωσης. Γιατί;
Επειδή παραμένουμε όμοιοι, όπως και πριν, στις πυρηνικές μας ανάγκες και στα διαμορφωτικά υλικά του ψυχικού μας κόσμου. Τα υλικά που χρειαζόμαστε είναι μετρημένα – ασφάλεια, κατανόηση, αγάπη, άκουσμα, φροντίδα. Η απώλεια αυτών των βασικών δομικών υλικών μάς φέρνει μπροστά σε συναισθήματα μοναξιάς, αποξένωσης, θλίψης, απόγνωσης, και ενίοτε σε εμπειρίες με δυσχερέστατες σκέψεις που υπερβαίνουν τα προσωπικά μας όρια της λογικής και σε πράξεις ακραίες.
Οι εμπειρίες αυτές, οι οποίες στην ψυχιατρική ορολογία έχουν βαριά, κληροδοτημένα με πολύ πόνο ονόματα, δεν παύουν σε καμία περίπτωση να είναι ανθρώπινες κοινές εμπειρίες. Ένας άνθρωπος που ακούει ή άκουσε κάποια στιγμή στο παρελθόν φωνές, στο πλαίσιο μίας ψυχικής κρίσης, δεν καθίσταται ξεχωριστός και λιγότερο άνθρωπος σε σχέση με όσους δεν έχουν μία παρόμοια εμπειρία (ακόμα).
Μοιάζει σαν ο εαυτός, που λέμε πως γνωρίζουμε καλύτερα και με τον οποίον συστηνόμαστε στον κόσμο, να στέκεται σ’ ένα σημείο του φάσματος αυτού που μου αρέσει να ονομάζω «ανθρώπινη εμπειρία». Αυτός ή αυτή που νιώθεις ότι είσαι τώρα, ο πυρήνας σου, μπορεί κάποια στιγμή ύστερα από ένα τραυματικό γεγονός, παρελθοντικό ή μελλοντικό, να μετακινηθεί και να βρεθεί σε μία πιο δυσμενή πλευρά του φάσματος. Εκεί οι ανθρώπινες εμπειρίες, όπως περιγράφουν άνθρωποι με βιώματα κρίσεων, γίνονται κατακλυσμικές, μη ελέγξιμες, ρεαλιστικές και επείγουσες. Οι αισθήσεις των ανθρώπων προσλαμβάνουν εικόνες, ήχους ή προβολές γεγονότων στο μέλλον. Όμως, πρώτα και κύρια παραμένουν άνθρωποι.
Και πώς φεύγουμε από εκεί; Αναρρώνοντας, που σημαίνει «επανακτώντας δύναμη», κι όχι έχοντας φορτωθεί μία ονομασία-διάγνωση για ολόκληρη τη ζωή μας. Όσοι έχουν μεγαλύτερη οικειότητα με τις ιατρικές αναρρώσεις θεωρούν πως η διαδικασία αυτή έχει μία γραμμικότητα, μία αρχή και ένα τέλος. Ωστόσο, οι άνθρωποι που έχουν βιώματα κρίσεων μας μαθαίνουν πως η ανάρρωση είναι μία διαδικασία ομώνυμη με τη ζωή. Επανακτώ τη δύναμή μου καθημερινά, τοποθετώντας ξανά στα θεμέλιά μου τα πυρηνικά υλικά της ψυχικής μου δομής. Και αν σε κάποια στιγμή έγινε μία ρωγμή, έρχονται τα υλικά αυτά, για να τη θρέψουν.
Στη διαδικασία αυτής της ανάρρωσης, ως τη διαμόρφωση μιας ζωής αξιοβίωτης, μπορούμε να είμαστε όλοι συνοδοιπόροι. Φροντίζοντας να δίνουμε στον εαυτό μας και στους γύρω μας αυτά τα υλικά, θα κάνουμε μεγάλα βήματα και προς την αποστιγματοποίηση των ανθρώπων που βιώνουν ψυχικό πόνο. Επίσης, θα γίνουμε όλοι φορείς αναπλαισιωτικών εμπειριών, πράξεων επανόρθωσης. Ο καθένας μπορεί να γίνει το πλαίσιο αναφοράς ενός ατόμου που βιώνει πόνο, και τότε θα χρειαζόμαστε μόνο ο ένας τον άλλον, ένα κοινωνικό σύνολο που θα έχει καταλάβει πως, όταν πονά κι όταν αναρρώνει, είναι καλύτερα να είναι μαζί κι όχι χώρια.
