Η αρχέγονη μούσα του ανθρώπινου είδους ήταν η φύση. Ανάμεσα στα βουνά και δίπλα στα ποτάμια της Τιβά, βόρεια της Μογγολίας στην κεντρική Ασία, νομαδικές φυλές ξεκίνησαν να αναπτύσσουν ένα από τα αρχαιότερα είδη τραγουδιού, το λαρυγγικό τραγούδι (throat singing ή αλλιώς overtone singing). Επρόκειτο για μια προσπάθεια μίμησης των ήχων της φύσης που τους περιέβαλλε, μια προσπάθεια επικοινωνίας με τα πνεύματα, τα ζώα, τα βουνά και τα νερά στο πλαίσιο του ανιμισμού, που κατέληξε να αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στοιχεία της κουλτούρας της Ασίας.
Η ακουστική ιδιαιτερότητα της πρακτικής, η επονομαζόμενη Khöömei, έγκειται στην ταυτόχρονη συνύπαρξη δύο ξεχωριστών τόνων, ενός χαμηλής συχνότητας που ακούγεται σαν μουρμουρητό και ενός υψηλότερου τόνου που ακούγεται σαν σφύριγμα. Για τον ακροατή, το αποτέλεσμα φαίνεται αρχικά αδύνατο να προέρχεται από ένα άτομο. Το παράδοξο της ακουστικής αυτού του εκπληκτικού σχήματος έχει υπάρξει αντικείμενο πληθώρας επιστημονικών μελετών. Στην πραγματικότητα, οι τραγουδιστές χειρίζονται τις φωνητικές τους χορδές και τους μύες του λαιμού τους ως θαλάμους συντονισμού, διαχειριζόμενοι τον αέρα που ξεκινά από το στομάχι και προχωρά στον θώρακα. Στην Τιβά και στις γύρω περιοχές, τα αγόρια εκπαιδεύονταν στο τραγούδι από μικρή ηλικία και οι μελωδίες συνόδευαν τις ώρες που περνούσαν στη στέπα, ενώ για τα κορίτσια υπήρχε η προκατάληψη της επικείμενης στειρότητας, με αποτέλεσμα μέχρι πρόσφατα –που οι προκαταλήψεις άρχισαν να ξεπερνιούνται– να κυριαρχούν οι αντρικές φωνές.
Πάντα με εκπλήσσει και μου προκαλεί ένα αίσθημα παγκόσμιας ανθρώπινης ενότητας το γεγονός ότι παρόμοιες πρακτικές αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται ανεξάρτητα και χωρίς επαφή ή διδασκαλία σε μέρη ανά τον κόσμο που απέχουν μεταξύ τους τόσο χρονικά όσο και χωρικά. Έτσι, συναντάμε μορφές του λαρυγγικού τραγουδιού ανά τις ηπείρους, με κοινή βάση μεν, αλλά με ορισμένες ξεχωριστές ιδιαιτερότητες. Εσκιμώοι (Inuit) του βόρειου Καναδά ανέπτυξαν μια μορφή λαρυγγισμών βασιζόμενων στις κυκλικές αναπνοές και στον έλεγχο της εισπνοής και της εκπνοής. Στην περίπτωση του λαού αυτού, οι λαρυγγισμοί αποτελούν γυναικείο «σπορ», καθώς οι γυναίκες νανουρίζουν με αυτόν τον τρόπο τα μωρά τους και περνούν έτσι τις ώρες τους στην κοινότητά τους. Παράλληλα, σε άλλη ήπειρο, στη νότια Αφρική, η φυλή Κόσα (Xhosa) ανέπτυξε τη δική της εκδοχή λαρυγγισμών (eefing), η οποία αποτελούσε μέρος των μελωδιών και των τραγουδιών της κοινότητας.
Σε μια εποχή που στρεφόμαστε στις ρίζες μας και ξεπερνάμε τα κόμπλεξ σχετικά με τις παραδόσεις μας, βλέπουμε νέους να γιορτάζουν τα έθιμά τους και να αποκτούν περηφάνια και ενδιαφέρον για τον λαό τους και για τον τρόπο ζωής των προγόνων τους. Τα φεστιβάλ φολκλόρ ανά τον κόσμο μαζεύουν χιλιάδες κόσμου με γνήσια αγάπη για το παρελθόν και με την επιθυμία να το φέρουν στο σήμερα. Η 22χρονη Εσκιμώα Σίνα Νοβαλίνγκα (Shina Novalinga) ανεβάζει στο TikTok βίντεο με την ίδια και με τη μητέρα της να τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια αντικριστά, ως είθισται στην παράδοση του λαρυγγικού τραγουδιού του λαού της, και λαμβάνει χιλιάδες προβολές. Ο Φινλανδός Μίκο Χάικινποϊκα (Mikko Heikinpoika) κερδίζει το τρίτο βραβείο στο φεστιβάλ λαρυγγικού τραγουδιού της Τιβά το 2015, στην κατηγορία του σύγχρονου τραγουδιού, εκτελώντας ένα κομμάτι-προϊόν μείξης της τεχνικής beatbox με λαρυγγισμούς. Το συγκρότημα Khusugtun από τη Μογγολία κλέβει τις εντυπώσεις του κοινού στο Asia’s got Talent το 2015.
Και ο κόσμος γίνεται λίγο ακόμα πιο πολύχρωμος και ζωντανός...
