Τι είναι ο ήλιος;
Ο ήλιος είναι μια καυτή σφαίρα αερίων που λάμπει πάνω από τον πλανήτη μας κάθε στιγμή. Είναι πολύ μεγαλύτερος από τη Γη και αποτελείται από απίστευτα καυτά αέρια, με κυριότερα το υδρογόνο και το ήλιο.
Πώς λειτουργεί ο ήλιος;
Βαθιά μέσα στον ήλιο αυτά τα αέρια υφίστανται μια διαδικασία που ονομάζεται «πυρηνική σύντηξη». Είναι σαν ένα ασταμάτητο πάρτι αντιδράσεων, όπου τα άτομα υδρογόνου συνενώνονται για να σχηματίσουν ήλιο, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα μια τεράστια ποσότητα ενέργειας. Αυτή η ενέργεια ταξιδεύει στο διάστημα με τη μορφή φωτός και θερμότητας, φτάνοντας στον πλανήτη μας σε περίπου 8 λεπτά.
Γιατί είναι ο ήλιος τόσο σημαντικός για τη ζωή μας στη Γη;
Ο ήλιος είναι σαν μια κοσμική μπαταρία που μας παρέχει φως και ζεστασιά. Το φως του βοηθά τα φυτά να αναπτυχθούν δίνοντάς τους την ενέργεια που χρειάζονται για να φτιάξουν την τροφή τους μέσω της φωτοσύνθεσης. Τα φυτά, με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός, διαχωρίζουν το νερό και το διοξείδιο του άνθρακα και τα μετατρέπουν σε οξυγόνο και γλυκόζη.
6CΟ2 + 6Η2 —> C6Η12Ο6(γλυκόζη) + 6Ο2 + Ενέργεια
Τα φυτά είναι η βάση της τροφικής αλυσίδας, επομένως χωρίς τον ήλιο δεν θα είχε το ζωικό βασίλειο τα νόστιμα φρούτα και λαχανικά που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε. Επιπλέον, η θερμότητα που εκπέμπει ο ήλιος κρατά τον πλανήτη μας αρκετά ζεστό, ώστε να ζούμε άνετα. Χωρίς τον ήλιο, η Γη θα ήταν ένα παγωμένο και άψυχο μέρος.
Ο ήλιος το καλοκαίρι
Αν και αγαπάμε τη ζεστασιά και τη φωτεινότητα του ήλιου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη. Ο ήλιος εκπέμπει αόρατες υπεριώδεις ακτίνες (UV) που μπορούν να βλάψουν το DNA μας, με κυριότερα το δέρμα και τα μάτια μας. Μπορεί να προκαλέσει από ηλιακά εγκαύματα μέχρι και μακροχρόνιες βλάβες του δέρματος ή καρκίνο. Για να απολαύσουμε το καλοκαίρι με ασφάλεια, ας θυμόμαστε να φοράμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη αντηλιακής προστασίας (SPF), καπέλο και γυαλιά ηλίου, ειδικά τις ώρες αιχμής (μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ.).
Fun facts:
֍ Ο ήλιος είναι περίπου 4,6 δισεκατομμυρίων ετών και θα λάμπει έντονα για περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια ακόμα.
֍ Είναι τόσο τεράστιος, που αντιπροσωπεύει περίπου το 99,86 % της συνολικής μάζας του ηλιακού μας συστήματος, και είναι πάνω από 1.000.000 φορές μεγαλύτερος από τη Γη!
֍ Το εξωτερικό στρώμα του ήλιου, το ηλιακό στέμμα, είναι πολύ πιο ζεστό από την επιφάνειά του. Παραδόξως, η θερμοκρασία στο στέμμα μπορεί να φτάσει εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, ενώ η επιφάνειά του αγγίζει «μόνο» τους 5.500 βαθμούς Κελσίου.
֍ Παρά το τεράστιο μέγεθός του, ο ήλιος περιστρέφεται με διαφορετικές ταχύτητες. Ο ισημερινός του χρειάζεται περίπου 24 ημέρες για να ολοκληρώσει μία περιστροφή, ενώ κοντά στους πόλους του μία περιστροφή μπορεί να πάρει έως και 35 ημέρες!
֍ Ο ήλιος εκπέμπει μία συνεχή ροή φορτισμένων σωματιδίων που ονομάζεται «ηλιακός άνεμος» και ταξιδεύει στο διάστημα με ταχύτητες έως και 450 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Ο ηλιακός άνεμος αλληλεπιδρά με το μαγνητικό πεδίο της Γης, παράγοντας τα μαγευτικά σέλατα που φαίνονται κοντά στους πόλους (τα οποία αναλύσαμε στο προηγούμενο τεύχος).
֍ Υπολογίζεται ότι ο ήλιος μετατρέπει περίπου 600.000.000 τόνους υδρογόνου σε ήλιο κάθε δευτερόλεπτο μέσω της πυρηνικής σύντηξης, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
֍ Ο ήλιος είναι η απόλυτη πηγή σχεδόν όλης της ενέργειας στη Γη. Ακόμη και τα ορυκτά καύσιμα, όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο, σχηματίστηκαν από φυτά που αιχμαλώτισαν την ενέργεια του ήλιου μέσω της φωτοσύνθεσης πριν από εκατομμύρια χρόνια.
֍ Η έκθεση στον ήλιο κάνει το δέρμα μας να παράγει μελανίνη, μια χρωστική ουσία που μας δίνει προστασία απέναντι στις επιβλαβείς ακτίνες και φυσικό μαύρισμα.
֍ Οι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν τη θέση του ήλιου για να δημιουργήσουν ηλιακά ρολόγια, την αρχαιότερη μορφή συσκευών μέτρησης του χρόνου.
֍ Το φως του ήλιου κινητοποιεί το σώμα μας να παράγει βιταμίνη D, μία ζωτικής σημασίας χημική ένωση που υποστηρίζει την υγεία των οστών και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
֍ Ο ήλιος ακολουθεί έναν κύκλο ηλιακής δραστηριότητας περίπου 11 ετών. Κατά τη διάρκεια της αιχμής του, οι ηλιακές κηλίδες και οι ηλιακές εκλάμψεις αυξάνονται, επηρεάζοντας το μαγνητικό πεδίο της Γης και δημιουργώντας εκθαμβωτικά σέλατα.
