Πριν από μερικές εβδομάδες, ανοίγοντας το ντουλάπι κάτω από τον νεροχύτη, για να πετάξω λίγα υπολείμματα τροφής μετά το πλύσιμο των πιάτων, συνειδητοποίησα το εξής: τα σκουπίδια μου –δεδομένου του ότι κάνω ανακύκλωση– αποτελούνται στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους από οργανικά απόβλητα. Αυτή η σκέψη με οδήγησε αστραπιαία στην επόμενη: «δηλαδή, αν δεν υπήρχαν κι αυτά, σκουπίδια-σκουπίδια δεν θα είχα σχεδόν καθόλου». Και στην επόμενη: «βρε, λες να αρχίσω να κάνω κομποστοποίηση;».
Χοντρικά ήξερα περί τίνος πρόκειται, όμως ποτέ δεν είχα σκεφτεί να το εφαρμόσω. Λίγο το ότι δεν γνώριζα πώς ακριβώς λειτουργεί η όλη διαδικασία, λίγο το ότι κανείς από τον ευρύ κύκλο μου δεν το έκανε, λίγο το ότι υπήρχε και μία σχετική βαρεμάρα (μεταξύ κατεργαραίων ειλικρίνεια)... Κάτι, όμως, με έτρωγε, και άρχισα να το ξανασκέφτομαι, πιάνοντας τα παραπάνω ένα προς ένα και ξεκινώντας αντίστροφα.
Αρχικά, θυμήθηκα ότι και πριν αρχίσω να κάνω ανακύκλωση βαριόμουν και μόνο στη σκέψη του να έχω μία ξεχωριστή σακούλα δίπλα στον κάδο των σκουπιδιών –μιλάμε για μεγάλο κόπο–, ενώ πλέον δεν έχει γίνει απλώς συνήθεια, αλλά και αυτονόητη πράξη. Έπειτα, έτυχε να δω προσφάτως σε φιλικό σπίτι ένα κουβαδάκι στον πάγκο της κουζίνας κοντά στον νεροχύτη. Και, τέλος, έψαξα και βρήκα τι μπορεί να γίνει κομπόστ. Και εντυπωσιάστηκα! Κάποια ήταν αναμενόμενα (π.χ. ωμά και μαγειρεμένα τρόφιμα, κουκούτσια, κόκαλα, φλούδια κ.λπ.), κάποια –για ’μένα, τουλάχιστον– όχι (π.χ. τσόφλια αβγού, φυτά, στάχτες, χαρτιά κουζίνας, χαρτοσακούλες, πριονίδι, υπολείμματα βοτάνων, κατακάθι καφέ κ.λπ.).
Όσο για το πού μπορούν να συλλεχθούν αυτά τα οργανικά απόβλητα, τα πράγματα είναι επίσης πολύ πιο απλά από ό,τι περίμενα. Υπάρχουν στο εμπόριο κάδοι διαφόρων μεγεθών που προορίζονται για αυτόν τον σκοπό, όμως εγώ σκέφτηκα να αξιοποιήσω τα κουτιά από τα γιαούρτια του ενός κιλού που ούτως ή άλλως καταναλώνω και που το μέγεθός τους βολεύει. Επίσης, μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν πολλές φορές, πλένονται, και στο τέλος ανακυκλώνονται κιόλας. Διαφορετικά, μία από τις εναλλακτικές είναι η τοποθέτηση των αποβλήτων σε χαρτοσακούλες, οι οποίες ναι μεν απορρίπτονται και αυτές στους ίδιους κάδους, όμως δεν μπορούν να παραμείνουν για πολύ στο σπίτι, για ευνόητους λόγους. Αυτό που βολεύει αφάνταστα είναι να φυλάσσονται τα απόβλητα σε έναν κάδο στο σπίτι και να τοποθετούνται στη χαρτοσακούλα λίγο πριν από την αναχώρηση από αυτό – λύνει τα χέρια, όταν δεν προβλέπεται απευθείας επιστροφή. Και κάπως έτσι ξεκίνησα. Η μόνη μου ανησυχία την πρώτη μέρα ήταν μην τυχόν ξυπνήσω το επόμενο πρωί τραγουδώντας «νυχτερίδες κι αράχνες, γλυκιά μου, έχουν χτίσει φωλιά». Αλλά, ευτυχώς, ούτε αυτό χρειάστηκε.
Και άντε και τα συλλέξαμε τα οργανικά απόβλητα. Μετά τι κάνουμε; Εδώ τα πράγματα ζορίζουν λίγο, καθώς οι καφέ κάδοι, οι οποίοι προορίζονται για αυτά, μέχρι στιγμής –και εφόσον δεν απατώμαι– υπάρχουν ευρέως μόνο σε Δήμους της Αττικής. Λέγεται ότι από τις αρχές του 2022 θα υπάρχουν και στη Θεσσαλονίκη, ενώ στα Τρίκαλα έχουν διανεμηθεί πιλοτικά κάδοι κομποστοποίησης σε ορισμένα νοικοκυριά. Διαβάζω, ακόμη, ότι υπάρχουν και στην Άρτα και την Κέρκυρα. Υποθέτω ότι στις πιο μικρές πόλεις δεν θα βρίσκονται και σε κάθε γειτονιά, αλλά ψάχνοντας μαθαίνεις.
Από εκεί και πέρα, όσοι διαθέτουν κήπο (ή ακόμα και μεγάλα μπαλκόνια), σε κάποια γωνιά θα μπορούσαν να τοποθετήσουν ή να κατασκευάσουν έναν οικιακό κάδο κομποστοποίησης και να χρησιμοποιούν το λίπασμα για τα φυτά και τα δέντρα τους. Εάν ούτε αυτό είναι δυνατό, μπορεί να υπάρχει κάποια ομάδα ατόμων στην περιοχή που με δική τους πρωτοβουλία αναλαμβάνουν τη συλλογή οργανικών αποβλήτων (π.χ. στην Κέρκυρα υπάρχει το Corfu Compost Project). Εάν ούτε κάτι τέτοιο υπάρχει (ε, πετάξτε τα στα σκουπίδια, με φάγατε), ίσως υπάρξει στο εγγύς μέλλον.
Από τη δική μου εμπειρία, τα συμπεράσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Τα σκουπίδια που καταλήγουν στους πράσινους κάδους είναι σχεδόν αποκλειστικά μάσκες –δυστυχώς–, υγρά μαντηλάκια, αντικολλητικά χαρτιά ψησίματος και τα σκουπίδια της τουαλέτας. Δεν είναι εντυπωσιακό; Και ακόμα κι αν κάποιος αδυνατεί να συλλάβει ότι έστω και η δράση ενός και μόνο ατόμου μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή μιας γενικότερης κατάστασης, η αίσθηση ενός πιο «καθαρού» σπιτιού από μόνη της μπορεί να πείσει.
Αφήστε που, μάζευε-μάζευε τα φλούδια, άρχισα να βλέπω την κομποστοποίηση με άλλο μάτι και να αναλογίζομαι πως θα ήταν καλύτερη η ζωή, αν διαχειριζόμασταν και τα προσωπικά μας «απόβλητα» με τον ίδιον τρόπο που μπορούμε να διαχειριστούμε τα οργανικά. Τα πάντα στη ζωή είναι πεπερασμένα. Όταν δεν κλείνουμε τα μάτια απέναντι σε ό,τι τελειώνει ή δεν χρειαζόμαστε πια και δεν το «εξαφανίζουμε», αλλά το τοποθετούμε στο οπτικό μας πεδίο όπως το κουβαδάκι της κομποστοποίησης δίπλα στον νεροχύτη, είναι πιο εύκολο να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας από τι φτιάχνεται το («)λίπασμα(»). Αν δεν αρχίσουμε να το εφαρμόζουμε από την κουζίνα μας, πώς θα το εφαρμόσουμε και στη ζωή μας;
Και όλα αυτά ύστερα από μόλις έναν μήνα κομποστοποίησης. Και πού είσαι ακόμα, δηλαδή!
